Budowa gałki ocznej
Ludzkie oko jest wysoce wyspecjalizowanym narządem zmysłów, którego podstawową funkcją jest fotorecepcja – czyli wykrywanie bodźców wzrokowych i przekazywanie zebranych informacji do mózgu poprzez nerw wzrokowy.
Jak wpływa to na nasze widzenie?
W mózgu dochodzi do identyfikacji obrazu, skąd następnie impulsy wzrokowe wysyłane są do pozostałych ośrodków korowych centralnego układu wzrokowego, dzięki czemu informacje z oka są przetwarzane i ostatecznie przekształcane w obraz.
Gałka oczna to wyjątkowo delikatna, a jednocześnie niezwykle złożona struktura, która kształtem przypomina kulę. Składa się z trzech koncentrycznie ułożonych błon i trzech komór, w których rozmieszczone są jej poszczególne elementy. Długość osiowa gałki ocznej mierzona od szczytu rogówki do bieguna tylnego to 23–24 mm.
Jej masa wynosi około 7 g, a objętość 6,5 cm3.
Błony gałki ocznej
- błona zewnętrzna (włóknista) – składa się w 1/6 z rogówki, a w pozostałej części z twardówki,
- błona środkowa (naczyniowa) – tworzą ją: naczyniówka, ciało rzęskowe i tęczówka,
- błona wewnętrzna (nerwowa) – utworzona przez siatkówkę, wyściela od wewnątrz gałkę oczną.
Do komór gałki ocznej zaliczymy:
- komorę przednią, zawartą między rogówką a płaszczyzną tęczówki,
- komorę tylną, ograniczoną przez tylną powierzchnię tęczówki, ciało szkliste i ciało rzęskowe,
- komorę ciała szklistego, w której mieści się ciało szkliste.
Rogówka – to przezroczysta błona, która pełni ważną rolę w procesie refrakcji – stanowi ona główną powierzchnię załamującą światło. Nie posiada własnych naczyń krwionośnych, dlatego jest przezroczysta, co umożliwia przejście wiązki światła do wnętrza gałki ocznej. Rąbek rogówki wyznacza granicę między rogówką, a twardówką.
Twardówka jest grubą, zewnętrzną, nieprzezroczystą, błoną. Na jej końcu znajduje się kanał Schlemma, przez który wychodzą włókna nerwu wzrokowego. Zbudowana jest z tkanki łącznej, której podstawowym elementem są włókna kolagenowe umożliwiające twardówce pełnienie funkcji ochronnych wobec gałki ocznej, pośredniczenie w jej ruchach i utrzymywanie jej kształtu.
Rogówka wraz z twardówką tworzą elastyczny szkielet, który utrzymuje kształt gałki ocznej i gwarantuje niezmienność krzywizny rogówki.
Naczyniówka jest barwną, bogato unaczynioną tkanką, która znajduje się między twardówką a siatkówką. Stanowi miękkie podłoże, które odpowiednio amortyzuje wstrząsy, dzięki czemu zabezpiecza siatkówkę przed wszelkimi uszkodzeniami mechanicznymi.
Ciało rzęskowe stanowi środkową część błony naczyniowej. W przednim jego odcinku znajdują się wyrostki rzęskowe, które tworzą obwódkę rzęskową, czyli element utrzymujący soczewkę. Odgrywa ona ważną rolę w procesie akomodacji, która polega na dostosowaniu się oka do widzenia przedmiotów znajdujących się zarówno w bliskich, jak i dalekich odległościach.
Tęczówka to barwna część gałki ocznej optymalizująca szerokość źrenicy. Reguluje ona ilość wpadającego do oka światła, chroniąc je przed nadmiernym promieniowaniem.
Siatkówka jest jedną z najgłębszych warstw gałki ocznej, wyściela tylną jej część, przylegając do naczyniówki. Składa się z neuronów, które pełnią określone funkcje w procesie odbierania impulsów świetlnych, przekształcania ich na impuls nerwowy i przekazywania go do kory wzrokowej.
Soczewka to przeźroczyste, elastyczne i wypukłe ciało, zawieszone na obwódce rzęskowej. Soczewka, podobnie jak rogówka, nie posiada własnych naczyń krwionośnych, co zapewnia jej przezroczystość i umożliwia przenikanie światła.
Przestrzeń między soczewką a siatkówką wypełnia ciało szkliste, wypełnione przezroczystą masą o galaretowatej konsystencji. Stabilizuje ono kształt gałki ocznej, utrzymuje prawidłowe ciśnienie śródgałkowe, a także zapewnia stałe przyleganie siatkówki do naczyniówki. Pełni także rolę amortyzatora wstrząsów mechanicznych i izolatora cieplnego siatkówki.
Przeciętne oko ludzkie widzi około 100 różnych odcieni kolorów i ma rozdzielczość równą 576 gigapikseli. Te niezwykłe cechy naszego narządu wzroku są możliwe właśnie dzięki złożonej budowie gałki ocznej. Warto pamiętać, że do prawidłowego widzenia niezbędne jest odpowiednie zgranie się ze sobą wszystkich wyżej wymienionych elementów.
